غده هیپوتالاموس که در وسط پایه مغز واقع شده مثل یک ترموستات عمل می کند. این ارگان با درک صحیح میزان دمای مناسب برای بدن پیامی را به سیستم های عصبی ارسال و آنها را برای رسیدن به دمای مطلوب آماده می کند. دمای طبیعی بدن 37درجه سانتی گراد است البته در برخی افراد اندکی درجه حرارت بدن بالاتر یا پایین تر است. همچنین دمای بدن در طول شبانه روز متغیر است؛ تب کودکان در صبح اندکی پایین تر و در عصر اندکی بالاتر می رود. وقتی ویروسی وارد بدن و خون کودک شود موجب تغییراتی در خون و گلبول های سفید و درجه حرارت بالا برای دفاع می شود. هیپوتالاموس با درک این موضوع به سیستم عصبی دستور می دهد درجه حرارت بدن بالا برود و دمای بدن ممکن است از 38 تا 40 درجه برسد.
با تب عفونی چه کنیم؟
گاهی اوقات در کودکان کمتر از 4 سال به علت عفونت های گوش و در کودکان بالای 4 سال به علت سینوبرونشیت علائم بالینی تب و سرفه طول می کشد. بیشتر محققان و پزشکان معتقدند تب برای کودکان مشکل جدی تلقی نمی شود و تا زمانی که کودک تب دارد و بی قرار است احتیاج به داروی مسکن تب بر ندارد. ثابت شده تب یک عامل دفاعی بدن بوده و دوره بیماری را کوتاه تر می کند و پایین آوردن تب کودکان دوره بهبود بیماری را در کودکان به شدت کند می کند. بدن برای افزایش درجه حرارت خون مجبور است 01درصد به سوخت و ساز خون بیفزاید و افزایش متابولیسم بدن باعث دفع بسیاری از سموم نهفته در بافت ها می شود. در این صورت توصیه می شود در مورد تب بیماری های عفونی و تب واکسیناسیون استامینوفن تجویز نشود که دفاع بدن در مقابل میکروب ها نیز کمتر شود.
استامینوفن عمدتا به وسیله کبد متابولیزه می شود. علائم مسمومیت خفیف بالینی مانند تهوع، رنگ پریدگی و خستگی بروز می کند که به وسیله دفع استامینوفن غیرسمی از راه ادرار علائم بهبود می یابد. استامینوفن برای رفعتب کودکان زیر یک سال بر حسب وزن 51-01 قطره 6-4 ساعت و در کودکان بزرگ تر از 2 سال 5 میلی لیتر معادل یک قاشق مرباخوری 6-4 ساعت یک بار برای زمانی که تب کودکان بالاتر از 5/83 دارد در دوران تب و سرماخوردگی تجویز می شود. شربت ایبوپروفن داروی مناسب مسکن و تب بر برای کودکانی است که تب و درد عفونت گوش دارند و بر حسب وزن هر 8-6 ساعت یک قاشق مرباخوری در موارد تب بالا یا همراه استامینوفن در موارد ضروری تجویز می شود. اگر تب 03 تا 54 دقیقه بعد از مصرف دارو ادامه یافت برای اطمینان از کافی بودن دارو، دوز دارو و پیمانه ای را که با آن دارو را به کودک داده اید، کنترل کنید. در صورتی که میزان داروی داده شده کافی باشد ممکن است بدن کودک به دارو جواب نداده باشد. اگر استامینوفن ظرف یک ساعت
تب کودکان را پایین نیاورد، برای استفاده از داروی دیگر با پزشک مشورت کنید.
استفاده از درجه های اندازه گیری تب کودکان وسیله مناسبی برای اندازه گیری دمای بدن است. برای بچه ها به هیچ وجه دماسنج را در دهان یا مقعد قرار ندهید چراکه خطرناک است و ممکن است شکسته شود. درجه را زیربغل کودک قرار دهید و هر دمایی را که مشاهده کردید، یک درجه به آن اضافه کنید، یعنی اگر درجه تب کودک شما را 38 نشان داده، در حقیقت او 39 درجه تب دارد. پاشویه یکی از روش های سنتی برای کاهش تب است که هنوز هم به خانواده ها توصیه می شود. والدین می توانند دستمالی را با آب شیر خیس کنند و روی سر و بدن بچه قرار دهند. حمام کردن روش مناسبی برای کاهش تب کودکان نیست چراکه بچه بیمار است و توان بالایی ندارد و حفظ و کنترل او در این حالت کار سختی است و ممکن است زمین بخورد.
محققان به این نتیجه رسیده اند بدن انسان از تب به عنوان یک سپر دفاعی استفاده می کند و افزایش درجه حرارت برخی میکروب ها و ویروس ها را از بین می برد و تب کودکان یکی از نشانه های خوب بالینی برای آگاهی والدین و پزشک از وجود بیماری های عفونی است و بدون وجود تب پیش بینی عفونت در بدن بسیار سخت و پیچیده خواهد بود. گاهی اوقات به دنبال تب کودکان ، لرز ایجاد می شود و با وجود تب و پوشاندن کودک با پتو، او احساس سرما و لرز می کند.
در برخی موارد در صورت بروز تب باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. مهم ترین موارد عبارت است از:تب بالای 38 درجه در کودکان زیر 3 ماه، تب بالای 2/38 در کودکان 3 تا 6 ماه، تب بالای 8/38 در کودکان بالای 6 ماه. اگر تب با علائمی مانند تهوع و استفراغ، خشکی دهان، بی قراری شدید، رنگ پریدگی، سردرد شدید، تورم مفاصل، سفتی گردن، درد شدید شکم، برجسته شدن قسمت های نرم سر، کاهش سطح هوشیاری و مشکلات تنفسی همراه باشد باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرد.
تب و آسیب مغز چه ارتباطی با هم دارند؟
واقعیت این است که تب آسیبی به مغز وارد نمی کند. در فردی با عملکرد طبیعی مغز تب یک واکنش طبیعی به عفونت است. همان طور که گفته شد هر مغز طبیعی یک ترموستات داخلی برای پیشگیری از بالا رفتن دمای بدن و آسیب به مغز دارد. آسیب مغز تنها زمانی اتفاق می افتد که تب کودکان بیش از حد و شوک گرمایی ایجاد شود. تب بیش از حد زمانی بروز می کند که مغز توان تنظیم حرارت بدن را نداشته باشد یا فرد نتواند خود را خنک کند. اما تب در اثر بیماری یک فرایند طبیعی است و به هیچ کدام از ارگان های بدن آسیب نمی زند.
به یاد داشته باشید که به دلیل سیستم بدنی کودک که به طبع ضعیف تر از افراد بالغ است برای درمان هر نوع مشکل حتی
تب کودکان و سرما خوردگی بهترین راه را برای درمان استفاده کنیم.